Nie chcąc nikogo urazić ani umniejszać umiejętności w innych stylach muzycznych, chodzi tutaj tylko i wyłącznie o własciwosci salsy, które sprzyjają rozwojowi wybitnego wyczucia rytmu.

„Pisanie o muzyce jest jak taniec o architekturze” – Nieznany

Czym właściwie jest poczucie rytmu?

Umiejętność wyczucia pulsu w muzyce. W sposób pasywny, poprzez jego postrzeganie i możliwość reakcji (np. tańcem), lub w sposób aktywny, tworząc muzykę, grając. W formie instrumentów dosłownie ma się w rękach, czy muzyka jest zdrowa i pełna życia, czy tylko jeszcze wegetuje. Można rozróżnić dwa poziomy poczucia rytmu aktywnego.

Synchronizacja makro; zawiera ona precyzję i trwałość. Oznacza to, że dźwięki i odgłosy w piosence są grane jak najdokładniej w rytmie, wręcz jak w kryteriach matematycznych. Tempo zawsze pozostaje stałe, żadna nuta nie jest przyspieszona ani opóźniona. (Komputery są w tych sprawach stosunkowo dobre.)

Synchronizacja mikro; polega na kontrolowanych odstępstwach (do przodu lub tyłu) poszczególnych tonów od tego podstawowego schematu. Dzięki temu każda figura rytmiczna otrzymuje swój własny charakter. Odchodząc od matematycznej precyzji, rzekoma niedoskonałość humanizuje rytm i w ten sposób zawiera wartość emocjonalną. W praktyce podczas grania o tym, czy coś, brzmi poszczególnie interesująco, czy po prostu fałszywo, decydują setne sekundy. Można do tego jedynie podchodzić jedynie uczuciem i do pewnego stopnia jest to subiektywne.

Poczucie rytmu nie jest czyms, czego się ma lub nie, ale coś, czego mozna sie nauczyć i ćwiczyć. U czlowieka nie znajduje się tylko w głowie, ale również w ciele. Nie w sensie przenośnym, ale dosłownie. Ruchy, którymi reagujemy na muzykę lub ją tworzymy podczas gry na instrumentach, zapisywane są w pamięci mięśniowej. Rytm jest przetwarzany kognitywnie przez ludzi, poprzez łączenie go z impulsami i sekwencjami ruchowymi – między innymi dlatego, że zmysł równowagi znajduję się w uchu. Tem sam organ, który odbiera rytm jest tym, który nam komunikuje, że czas się ruszyć.

A czym właściwie jest salsa?

Dosłownie sos. Istnieją różne teorie co do nazwy, ale ma coś wspólnego z tym, że między Nowym Jorkiem i Caracas rzucano różne style muzyczne afro-karaibskie, afroamerykańskie i inne (Son, Jazz, Mambo, Chachachá, Rumba itp.) do jednego garnka a wynik zawierał nowy smak. Brzmi to nadzwyczajnie, ale tak naprawdę jest tak w większościom stylów muzycznych. Z tego powodu istnieje sporo podgatunków salsy i mieszanki z innymi stylami.

Klasyczną muzykę salsy od lat 60. XX w. charakteryzuje wybitny śpiew, który oprócz zwyczajnych tematów miłosnych czasami opowiada kompleksowe historie lub podejmuje tematy społeczne i polityczne; napięcia w harmonii; dramat; taneczność; ostre zmiany pomiędzy poszczególnymi częściami utworów; dosadne akcenty w melodii; średnie i szybkie tempo; ekstensywne częsci instrumentalne i solówki; wirtuozerie i raczej specyficzny skład instrumentalny.

Oprócz śpiewu melodie są wykonywane zwykle jedynie przez instrumenty dęte (zwłaszcza puzony ale również, trąbki i saksofony), natomiast podstawę do harmonii stanowi zwykle fortepian lub różne instrumenty strunowe (Tres, Cuatro).

Rytm w salsie

Sekcja rytmiczna orkiestry salsa składa się z (kontra)basu i różnej perkusji, co oznacza, że ​​bierze w tym udział stosunkowo duża liczba osób. Bongos, konga, timbales, cowbelle, talerze, marakasy, szejkery, klawesy, guiro i wiele innych.

Dwie specjalne cechy sprawiają, że salsa jest tym, czym jest:

Clave jako podstawa pulsu rytmicznego. W większości popularnych gatunków muzycznych (elektroniczna muzyka taneczna, rock, country, muzyka ludowa, hip-hop, metal itd.) akcenty w takcie mają zwykle tą samą długość, natomiast w salsie stosowana jest odmiana, która dzieli takty na części o różnej długości o 3-ech lub o 2-óch uderzeniach. Zamiast dzielić ósemki w takcie na 2+2+2+2, robi się to na przykład w 3+3+2.

Zwizualizowane wygląda to tak:

Za zwyczaj:

3+3+2:

Powtarzający się podstawowy wzór rytmiczny jest nadal obecny, ale początkowo jest bardziej złożony. Na ogół jest możliwa kombinacja bloków o 3-ech lub 2-óch uderzeniach (też na długość dwóch taktów) w wielu różnych kombinacjach i w salsie używa się wielu różnych wariacji.

Standardami są:

3/2 Son-Clave:

2/3 Son-Clave:

3/2 Rumba-Clave:

2/3 Rumba-Clave:

Polirytmia: Jednakże nie pozostaje przy tylko jednym pulsie. Odwołując się na clave, w salsie istnieje za zwyczaj wiele figur rytmicznych, które w pewnym stopniu są od siebie niezależne, ale współdziałając tworzą wielowarstwową podstawę rytmiczną. Ta podstawa zmienia się w poszczególnych częściach kompozycji i pozostawia możliwość improwizacji. Perkusje grają różne przejścia i grają akcenty. Przy tym zespół czasem otwarcie flirtuje z chaosem.

Zwizualizowane, w najprostszej formie, wyglądałoby to na przykład tak:       

Rozwijasz się wraz ze swoimi wyzwaniami

Z tego wszystkiego wynika wiele powodów i znaków na to, że salsa sprzyja rozwojowi wybitnego poczucia rytmu:

Dorastając z clave jako podstawową koncepcją rytmiczną, muzycy uczą się orientacji przy zmiennej długość akcentów w ramach taktu. Wymaga to zasadniczo solidnego wyczucia rytmu.

W zespole salsy nie ma centrum rytmicznego (np. perkusji), natomiast rytm jest tworzony zbiorowo, w sposób zdecentralizowany, przez stosunkowo dużą liczbę osób. Aby jako pojedynczy instrument wpasować się odpowiednio w stale zmieniającą się tkaninę polirytmów, potrzebne jest wyczucie i przezorność, aby tak powiedzieć, wyostrzony instynkt rytmiczny. Trzeba być w stanie siebie nawzajem bardzo dobrze usłyszeć, żeby nie deptać sobie po stopach. Zadziwiająco perkusja w zespole salsy charakteryzuje się tym, że większość czasu pozostaje w tle i spełnia swoje zadanie dyskretnie. Większosc instrumentów perkusyjnych ma zasięg dźwiękowy raczej ograniczony, z czego wynika że opanowanie instrumentu polega przede wszystkim na perfekcji niuansów. 

Wielcy śpiewacy salsy rzadko błyszczą skalą i głośnością swoich głosów (chociaż na pewno byli by w stanie). Często operują w zasięgu kilku tonów (czasami na granicy mówienia), ale mimo to tworzą ciekawe melodie, rozmieszczając tony rytmicznie w sposoby bardzo kreatywne. Przy tym nie boją się figur rytmicznie bardzo wymagających. Na koncertach salsy śpiewacy równocześnie tańczą, a często także obsługują perkusje ręczną – ciągła rytmiczna wielozadaniowość.

Instrumenty dęte, jako najbardziej charakterystyczne instrumenty melodyczne, nie tylko grają skomplikowane figury rytmiczne, ale zwykle robią to z wieloma instrumentami unisono. Oznacza to, że grają razem identyczne melodie, jakby „jednym głosem”, aby dodać im większej mocy. Technika ta zależy od dokładnego poczucia rytmu (synchronizacja mikro i makra) uczestniczących osób.

Instrumenty harmonijne zwykle nie używają wielogłosowości i długich tonów, ale najczęściej używają arpeggia. W tej technice akordy są dzielone na poszczególne tony i rozdystrybuowane w takcie. Efekt harmonii uzyskuje się poprzez szybkie i rytmiczne granie poszczególnych nut, jedna po drugiej. W ten sposób podkład rytmiczny zyskuje nawet więcej kontury. Faktycznie w salsie można uważać, że instrumenty harmonijne są cześćią sekcji rytmicznej.

Ponieważ bas w muzyce salsa ekskluzywnie zajmują frekwencje niskich częstotliwości (wobec braku bębna basowego z zestawu perkusyjnego), względnie otrzymuje więcej uwagi w muzyce. Frekwencje niskie są ma tyle specjalne, ponieważ człowiek nawet świadom jest w stanie odczuwać je jako wibracje. Będąc wyłącznie odpowiedzialnym za część muzyki który powoduje kiwanie głową, bas w salsie rzadko gra skomplikowane melodie, ale za to rytmicznie jest bardziej dosadny.

Ostatecznie, kultura salsy obejmuje taniec jako centralny element, obok muzyki. Z góry ma się do czynienia z publicznością, która w swojej własnej sztuce kształci poczucie rytmu i dla tego jest odpowiednio wymagająca. Ponieważ salsę tańczy się głównie w parach, istnieje również duża potrzeba koordynacji, która opiera się na wyczuciu rytmu zaangażowanych osób i silnego pulsu w muzyce.